Piecza zastępcza jest sprawowana w przypadku niemożności zapewnienia dziecku opieki i wychowania przez rodziców. Jej organizacją zajmuje się powiat.
Organizatorem rodzinnej pieczy zastępczej na terenie powiatu pułtuskiego jest Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Pułtusku.
Rodzina zastępcza jest tymczasową formą opieki nad dzieckiem.
W rodzinach zastępczych umieszcza się dzieci, których rodzice zostali trwale lub czasowo pozbawieni praw rodzicielskich lub gdy władza ta została im ograniczona lub zawieszona.
Rodzinna opieka zastępcza jest formą pomocy dzieciom i rodzinom w kryzysie.
Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej powstała dla:
- dobra dzieci, które potrzebują szczególnej ochrony i pomocy ze strony dorosłych, środowiska rodzinnego, atmosfery szczęścia, miłości i zrozumienia, w trosce o ich harmonijny rozwój i przyszłą samodzielność życiową, dla zapewnienia ochrony przysługujących im praw i wolności,
- dobra rodziny, która jest podstawową komórką społeczeństwa oraz naturalnym środowiskiem rozwoju, i dobra wszystkich jej członków, a w szczególności dzieci, w przekonaniu, że skuteczna pomoc dla rodziny przeżywającej trudności w opiekowaniu się i wychowywaniu dzieci oraz skuteczna ochrona dzieci i pomoc dla nich może być osiągnięta przez współpracę wszystkich osób, instytucji i organizacji pracujących z dziećmi i rodzicami.
Rodzinna piecza zastępcza to służba na rzecz dziecka i jego rodziny
Rodzina zastępcza jest częścią systemu na rzecz pomocy dziecku i jego rodzinie. System ten tworzy zarówno opiekun zastępczy, koordynator rodzinnej pieczy zastępczej, rodzina naturalna oraz asystent rodziny wspierający rodzinę naturalną, a także sędzia decydujący o losie dziecka, kurator oraz inne instytucje świadczące usługi na rzecz dziecka i rodziny w kryzysie (organizacje pozarządowe, Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie, Ośrodki Pomocy Społecznej). Dzieci, które potrzebują rodzin zastępczych, najczęściej posiadają już swoją historię, pamięć oraz więź z rodziną naturalną. Ich rodzice mają ograniczone prawa rodzicielskie oraz zagwarantowane prawo do kontaktów z dzieckiem (pod warunkiem, że sąd nie postanowi inaczej). System rodzinnej opieki zastępczej powstał w odpowiedzi na wszystkie potrzeby dziecka, które nie może pozostać w swojej rodzinie naturalnej.
Piecza zastępcza zapewnia:
- pracę z rodziną umożliwiającą powrót dziecka do rodziny lub gdy jest to niemożliwe – dążenie do przysposobienia dziecka;
- przygotowanie dziecka do:
- godnego, samodzielnego i odpowiedzialnego życia,
- pokonywania trudności życiowych zgodnie z zasadami etyki,
- nawiązywania i podtrzymywania bliskich, osobistych i społecznie akceptowanych kontaktów z rodziną i rówieśnikami, w celu łagodzenia skutków doświadczania straty i separacji oraz zdobywania umiejętności społecznych;
- zaspokojenie potrzeb emocjonalnych dzieci, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb bytowych, zdrowotnych, edukacyjnych i kulturalno-rekreacyjnych.